Đức Maria là Mẹ Thiên Chúa vì bà đã cưu mang và sinh ra Đức Giêsu, Ngôi Hai Thiên Chúa, đồng thời cũng là Mẹ của nhân loại. Tước hiệu này được xác nhận chính thức tại Công đồng Êphêsô (431) nhằm chống lại lạc giáo Nestoriô, người cho rằng Đức Maria chỉ sinh ra nhân tính của Đức Giêsu chứ không phải Ngôi Hai Thiên Chúa. Nestoriô cho rằng Đức Maria chỉ là mẹ của nhân tính, không thể là Mẹ Thiên Chúa. Tuy nhiên, Giáo hội Công giáo khẳng định rằng Đức Maria không chỉ sinh ra bản tính nhân loại mà còn cả Ngôi Hai Thiên Chúa. Đức Giêsu vừa là Thiên Chúa, vừa là người, vì vậy bà thực sự là Mẹ Thiên Chúa.

Mặc dù khái niệm "Theotokos" (Mẹ Thiên Chúa) chỉ được công nhận chính thức trong Công đồng Êphêsô vào năm 431, nhưng truyền thống này đã có từ rất sớm trong Giáo hội. Thánh Ignatinô thành Antiôkia (khoảng năm 107) trong thư gửi các tín hữu tại Êphêsô đã viết: "Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, đã được cưu mang trong lòng Đức Maria, theo chương trình của Thiên Chúa". Câu này thể hiện sự xác nhận sớm về vai trò đặc biệt của Đức Maria như là người Mẹ của Đức Giêsu.

Tước hiệu "Theotokos" đã trở nên phổ biến từ thế kỷ 3, được các giáo phụ như Origenê (khoảng 185-254) sử dụng. Thánh Gregoriô Naziaznô (khoảng năm 382) cũng đã tuyên bố rằng: "Nếu ai không nhận Đức Maria là Mẹ Thiên Chúa, người ấy sẽ bị xa lìa Thiên Chúa". Đây là tuyên bố mạnh mẽ phản bác lại lạc giáo Nestoriô và khẳng định vai trò quan trọng của Đức Maria trong mầu nhiệm Nhập thể.

Nestoriô, giám mục Constantinopolis, đã phủ nhận Đức Maria là Mẹ Thiên Chúa, cho rằng bà chỉ là mẹ của nhân tính của Đức Giêsu, không phải Ngôi Hai Thiên Chúa. Nestoriô phân biệt giữa bản tính thần linh và nhân tính của Đức Giêsu, cho rằng Đức Maria chỉ sinh ra phần nhân tính của Đức Giêsu, không phải Ngôi Hai Thiên Chúa. Tuy nhiên, các giáo phụ và Giáo hội đã phản bác quan điểm này, khẳng định rằng Đức Maria đã sinh ra Ngôi Hai Thiên Chúa trong toàn vẹn nhân tính và thần tính. Do đó, bà thực sự là Mẹ Thiên Chúa.

Các tác giả cổ đại nhấn mạnh mối liên hệ giữa vai trò làm Mẹ của Đức Maria và tình trạng đầy ân sủng của bà. Điều này được thể hiện qua lời chào của thiên thần khi truyền tin cho bà: "Kính chào bà đầy ân phúc" (Luca 1:28). Đức Maria là người đầy ân sủng, không chỉ vì bà là Mẹ của Chúa Giêsu, mà còn vì sự hoàn hảo trong đời sống thánh thiện và sự vâng phục hoàn hảo đối với Thiên Chúa.

Ngày 1 tháng 1 hàng năm được cử hành là lễ Mẹ Thiên Chúa trong Giáo hội Công giáo. Đây là một lễ trọng nhằm tôn vinh Đức Maria, là Mẹ của Đức Giêsu và đồng thời là Mẹ của Thiên Chúa. Lễ này nhấn mạnh vai trò đặc biệt của Đức Maria trong mầu nhiệm Nhập thể và sự cứu độ của loài người.

Lễ Mẹ Thiên Chúa không chỉ tôn vinh bà mà còn là cách để Giáo hội khẳng định niềm tin vào mầu nhiệm Nhập thể của Đức Giêsu Kitô, tức là sự kết hợp trọn vẹn giữa thiên tính và nhân tính trong một Ngôi vị duy nhất.

Sưu tầm & biên soạn